array(2) { ["flag"]=> string(4) "m196" ["title"]=> string(84) "ایمپلنت-دندان-تیتانیومی-بهتر-است-یا-زیرکونیا؟" }
امروزه به علت رویکرد مردم به سمت درمانهای طبیعی و سازگار با بدن، سؤالات زیادی در مورد ایمپلنت و سایر پروتزهای مصنوعی که در بدن جایگذاری میشود پرسیده میشود. برای بیشتر بیماران کاشت ایمپلنت دندان قدم بزرگی برای بهبود زیبایی و سلامت دهان محسوب میشود بنابراین این حق طبیعی بیماران است که اطلاعاتی راجع به گزینه های مختلف درمانی داشته باشند تا بتوانند بهتر تصمیم گیری نمایند.
ایمپلنت زیرکونیا چیست
ایمپلنت دندان یک روش جایگزینی دندانهای از دست رفته است و در واقع خود ایمپلنت دندان ریشه مصنوعی است که بر روی آن روکش دندان یا پروتز مصنوعی دیگر جایگزین دندان، نصب میشود. ایمپلنت زیرکونیا مواد جدیدتری در مقایسه با ایمپلنت تیتانیومی است که از دهه 60 میلادی مورد استفاده داده است. هم تیتانیوم و هم زیرکونیا مواد زیست سازگار هستند و هیچ مشکلی برای بدن ایجاد نمیکنند.
در هر دو نوع ایمپلنت در فرآیند جوش خوردن ایمپلنت به استخوان فک که به آن یکپارچگی استخوان گفته میشود همانند هم عمل میکنند و غالباً با موفقیت این مرحله را پشت سر میگذارند. در حال حاضر بیشتر انواع ایمپلنت زیرکونیا، طراحی یک تکه دارند به این معنی که پایه ایمپلنت و قطعه واسطه بین پایه ایمپلنت و روکش دندان که به آن اباتمنت گفته میشود، سر هم است در صورتی که در ایمپلنت تیتانیومی پایه ایمپلنت و اباتمنت دو قطعه جداگانه هستند که به وسیله پیچ به هم متصل میشوند. این ویژگی باعث میشود دندانپزشک کنترل بیشتری بر ایمپلنت داشته باشد.
شکل- جایگذاری ایمپلنت تیتانیومی دو تکه که در آن اباتمنت با پیچ بر روی ایمپلنت نصب میشود
شکل- ایمپلنت زیرکونیا یک تکه (اباتمنت و پایه ایمپلنت سرهم بوده و قابل جدا شدن نیستند)
مواد سرامیکی مورد استفاده در ایمپلنت دندان، اندکی تغییر یافته و همرنگ دندان شده اند. زیرکونیا شکل بلورین فلز واسطه زیرکونیوم است و ایمپلنت زیرکونیا اغلب به عنوان ایمپلنت دندان بدون فلز شناخته میشود. هنگامی که بر روی زیرکونیوم کار میشود، پایدار سازی شده و به فاز بلورین تبدیل میشود و به سرامیک اکسید زیرکونیوم بدل میشود. بنابراین میتوان زیرکونیا را بدون فلز اطلاق کرد. برخی از بیماران به علت نگرانی بابت جیوه موجود در آمالگام پر کننده دندان، به دنبال روشهای ترمیمی بدون فلز هستند و از این رو از ایمپلنت زیرکونیا استقبال میکنند.
دهه های زیادی است که از تیتانیوم در دنیای پزشکی استفاده میشود. امروزه علاوه بر استفاده از تیتانیوم به عنوان داربست یا جایگزین زانو و ران، در دندانپزشکی نیز به عنوان جایگزین ریشه دندان از آن استفاده میشود. تیتانیوم فلز محکم و مقاوم، سبک و غیر سمی و مقاوم در مقابل خوردگی است. ایمپلنت دندان ساخته شده از تیتانیوم، نرخ موفقیت بیش از 95% را به خود اختصاص داده است. برخی از بیماران ایمپلنت دندان تیتانیومی خود را بیش از 30 سال حفظ کردهاند . اما ایمپلنت زیرکونیا هنوز سابقه طولانی در دندانپزشکی ندارد و نمیتوان نرخ موفقیت آن در بلند مدت را مشخص کرد. همچنین نحوه استفاده از ایمپلنت زیرکونیا کمی تفاوت دارد مثلاً غالباً از ایمپلنت زیرکونیا یک تکه (پایه و اباتمنت سرهم) استفاده میشود در حالی که غالب تحقیقات صورت گرفته بر روی ایمپلنت دو تکه انجام شده است.
احتمال آلرژی به تیتانیوم ایمپلنت دندان، بسیار کم است اما هیچ مورد گزارش شده ای از آلرژی به زیرکونیا وجود ندارد. ایمپلنت تیتانیومی معمولاً از آلیاژ تیتانیوم ساخته میشود که ترکیبی از چند فلز از جمله مقدار کمی آلومینیم ، نیکل و وانادیوم است. آن دسته از افرادی که به ایمپلنت دندان آلرژی نشان داده اند معمولاً به همان مقدار کم نیکل موجود در آن آلرژی داشته اند . بیمارانی که سابقه آلرژی به فلز دارند بهتر است پیش از کاشت ایمپلنت تیتانیومی، تست آلرژی ملیسا ( MELISA ) انجام دهند.
هر دو ماده نام برده، زیست سازگار هستند و مورد تأیید قرار گرفته اند. بنابراین فعل و انفعال مطلوبی با بدن دارند و سمی نیستند. مقدار کم اثر آلیاژ تیتانیوم در جریان خون گزارش شده است اما پژوهشهای 50 سال اخیر نشان داده اند این پدیده هیچ عارضه جانبی نامطلوبی ایجاد نمیکند به استثنای افرادی که به فلز آلرژی دارند. زیرکونیا نیز کاملاً زیست سازگار و غیر آلرژیزا محسوب میشود و اثری از آن در جریان خون دیده نشده است.
جراحی کاشت ایمپلنت دندان صرف نظر از نوع جنس آن، احتمال عفونت لثه را افزایش میدهد تا زمانی که بافتها به خوبی التیام پیدا کنند. بحثهایی بر سر کاشت ایمپلنت دو تکه وجود دارد که احتمال نفوذ باکتریها و پنهان شدن آنها را مطرح میسازد اما از طرفی ایمپلنت یک تکه نیاز به چسب دندانپزشکی دارد که میتواند باعث تجمع باکتریها و عفونت شود بنابراین احتمال تجمع پلاک و عفونت در هر دو مشابه است.
در صورتی که میخواهید جای خالی تمامی دندانهای یک قوس دندانی را پر کنید ایمپلنت تیتانیومی گزینه بهتری است. چرا که ایمپلنت تیتانیومی طراحی دو تکه دارد و دندانپزشک آزادی بیشتری برای ایجاد تغییرات جزئی در زاویه و راستای اباتمنت دارد. بنابراین زیبایی نتایج و همراستایی دندانها در این صورت بهتر خواهد بود. از آنجایی که ایمپلنت زیرکونیا طراحی یک تکه دارد، زاویه آن را به سختی میتوان تنظیم کرد چرا که اباتمنت ثابت است.
هر نوع ایمپلنت معایب و مزایای خاص خود را دارد و نمیتوان گفت کدام بهتر از دیگری است. چرا که شرایط هر کسی متفاوت است و بسته به عوامل مختلف باید تصمیم گیری شود. تفاوتهای اصلی ایمپلنت که تیتانیومی و زیرکونیا به صورت زیر است:
هزینه ساخت ایمپلنت زیرکونیا بیشتر از ایمپلنت تیتانیومی است بنابراین اگر مایل به کاشت ایمپلنت زیرکونیا هستید باید هزینه بیشتری برای آن کنار بگذارید.
ایمپلنت زیرکونیا و تیتانیومی هر دو زیست سازگار هستند و به خوبی به استخوان فک جوش میخورند. طول عمر ایمپلنت تیتانیومی فراتر از 20 سال برآورد میشود در حالی که طول عمر زیرکونیا هنوز مشخص نیست و شواهد کافی بلند مدت در مورد آن وجود ندارد. انواع قدیمیتر زیرکونیا استحکام کمتری داشته و میشکستند و نیاز به تعویض پیدا میکردند. زیرکونیای امروزی محکمتر و مقاومتر از گذشته است. برخی از شرکتهای سازنده ایمپلنت زیرکونیا، بیماران را از شوک الکتریکی ایمپلنت تیتانیومی میترسانند و میگویند در صورتی که هر نوع فلز دیگری در دهان داشته باشید، تیتانیوم باعث جریان پیزوالکتریک میشود. این نگرانی تقریباً بی مورد است و هیچ شواهد و مستنداتی در این زمینه دیده نشده است.
ایمپلنت تیتانیومی به روشی متداول و محبوب برای جایگزینی دندانهای از دست رفته تبدیل شده است و عمل جراحی کاشت آن زیاد انجام میشود بنابراین برای دندانپزشک عملی روتین و راحت است. موفقیت عمل جراحی کاشت ایمپلنت زیرکونیا چالش برانگیز تر است چرا که بیشتر ایمپلنتهای زیرکونیا طراحی یک تکه و سرهمی دارند بنابراین نمیتوان آن را کامل در زیر لثه قرار داد یا زاویه خاصی در دندان ایمپلنتی ایجاد کرد. اهمیت زاویه دندان ایمپلنتی در این است که بسته به موقعیت دندان در دهان و تراکم استخوان فک و نیمرخ صورت ممکن است لازم باشد دندان کمی زاویه دار باشد.
با این حال اخیراً ایمپلنت زیرکونیا با طراحی دو تکه نیز ساخته میشود که کاشت آن همانند ایمپلنت تیتانیومی است اگر چه هنوز استفاده از آن گستره نشده است.
اگر چه ایمپلنت تیتانیومی برای بیشتر بیماران نتایج مطلوب و دلخواه را به دنبال دارد اما برخی از بیماران نگران پسروی لثه و بیرون زدن بخش فلزی ایمپلنت در سطح لثه هستند. در صورتی که بیمار لثه نازکی داشته باشد یا استخوان فک او باریک باشد ممکن است بخش فلزی ایمپلنت نمایان شود. در هر صورت میتوان برای حل این مشکل از اباتمنت سرامیکی سفیدرنگ استفاده کرد. روش دیگر استفاده از ایمپلنت زیرکونیا است که سفید رنگ بوده و شبیه دندان طبیعی است به همین علت حتی در صورت پسروی لثه زیبایی درمان به مخاطره نمی افتد.
ایمپلنت تیتانیومی بسیار محکم و مقاوم است. این نوع ایمپلنت انعطاف پذیری بالایی داشته و در مقابل شکستگی مقاومت میکند. زیرکونیا انعطاف پذیری کمتری دارد بنابراین ممکن است شکستگیهای میکروسکوپی در آن ایجاد شود اما به طور کلی ایمپلنت زیرکونیا بسیار محکم و مقاوم میباشد.